Zvižduk
„Zvižduk“ (1978), poslednji roman Džejmsa Džounsa, objavljen posthumno, završava njegovu ratnu trilogiju, koja je započela romanima „Ovde do večnosti“ i „Tanka crvena linija“. Radnja „Zvižduka“ smeštena je na američki Jug tokom Drugog svetskog rata.
Smešten tokom Drugog svetskog rata, roman prati četiri američka vojnika - Vinča, Prela, Strejndža i Landersa - iz čete C, koji se, nakon borbi na Pacifičkim ostrvima, vraćaju u vojnu bolnicu u Tenesiju 1943. godine. Džouns istražuje njihovu borbu sa fizičkim i psihološkim ožiljcima rata, pokušavajući da pronađu smisao u životu nakon svojih traumatičnih iskustava.
Priča počinje dolaskom vojnika u bolnicu Luksor, gde se suočavaju sa novim izazovima: rehabilitacijom, birokratijom i unutrašnjim demonima. Vinč, narednik i vođa odreda, bori se sa alkoholizmom i krivicom zbog gubitka ljudi u bici. Prel, teško ranjen u noge, očajnički pokušava da izbegne amputaciju, dok istovremeno tuguje zbog gubitka svog vojničkog identiteta. Strejndž, kuvar čete, tuguje za svojim palim drugovima, dok Landers, intelektualac, pokušava da razume uzaludnost rata kroz filozofiju i introspekciju. Svaki lik predstavlja drugačiji aspekt ratne traume - od fizičkog razaranja do emocionalnog sloma.
Džons detaljno opisuje bolnički život, vojno drugarstvo i sukobe sa autoritetima, poput strogih lekara i birokrata. Roman istražuje teme gubitka, preživljavanja i potrage za svrhom u svetu koji je rat učinio apsurdnim. Vinčova borba sa mentalnim slomom kulminira samodestruktivnim ponašanjem, dok Prelova opsesija očuvanjem nogu simbolizuje očajnički pokušaj da sačuva svoje dostojanstvo. Strejndž i Landers, svaki na svoj način, traže iskupljenje - kroz povezivanje sa drugima ili bekstvo u alkohol i seks.
Naslov „Zvižduk“ odnosi se na zvuk koji vojnici čuju u trenutku smrti, simbolizujući krhkost života i neizbežnost sudbine. Džons, ratni veteran, piše sa dubokim razumevanjem vojnog iskustva, štedeći čitaoca sirovih detalja traume i razočaranja. Roman se završava tragično, likovi nisu u stanju da u potpunosti prevaziđu svoje rane, ostavljajući utisak da rat nastavlja da seje haos izvan bojnih linija.
Vođen stilom realizma, Džons stvara složene likove čije unutrašnje borbe odjekuju univerzalnim pitanjima o čovečanstvu i žrtvi. „Zvižduk“ je dirljiv završetak trilogije, fokusirajući se manje na akciju, a više na psihološke posledice rata, što ga čini snažnim svedočanstvom o ceni preživljavanja. U Hrvatskoj je roman dostupan u prevodima koji čuvaju Džonsovu sirovu emocionalnu snagu, iako nije toliko poznat kao „Tanke crvene linije“.
Dva primjerka su u ponudi
